یکی از نگرانی‌های شایع والدین در روزهای اول تولد، مواجهه با زردی نوزاد و سطح بیلی روبین نوزاد است. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره در مورد رنج نرمال بیلی روبین در نوزادان، می‌توانید با شماره ۰۹۱۲۹۳۳۳۱۳۴ یا ۰۲۱۷۷۹۵۸۳۴۷ با ما در وب سایت دکترحاضر در تماس باشید.
بیلی‌روبین چیست و چگونه در بدن نوزاد ایجاد می‌شود؟
قبل از پرداختن به رنج نرمال بیلی روبین در نوزادان در مورد توضیح مختصری می‌دهیم. بیلی‌روبین ماده‌ای زرد رنگ است که در اثر تجزیه طبیعی گلبول‌های قرمز خون تولید می‌شود. در بزرگسالان، کبد این ماده را پردازش و از طریق صفرا دفع می‌کند. اما در نوزادان، به دلیل اینکه کبد هنوز به طور کامل تکامل نیافته است، ممکن است نتواند تمام بیلی‌روبین تولیدشده را پردازش کند.
افزایش سطح بیلی روبین نوزاد باعث زردی پوست و سفیدی چشم‌ها می‌شود که به آن زردی نوزادی یا هیپربیلی‌روبینمی گفته می‌شود. این وضعیت در حدود ۶۰٪ نوزادان رسیده و ۸۰٪ نوزادان نارس دیده می‌شود و معمولاً در روزهای ۲ تا ۴ پس از تولد به اوج خود می‌رسد.
محدوده طبیعی بیلی‌روبین بر اساس سن نوزاد
دانستن رنج نرمال بیلی روبین در نوزادان برای تشخیص به موقع موارد غیرطبیعی بسیار مهم است. میزان طبیعی بیلی روبین نوزاد به عوامل مختلفی از جمله سن نوزاد (به ساعت و روز)، سن بارداری (نوزاد ترم یا پره‌ترم) و نوع بیلی‌روبین (مستقیم یا غیرمستقیم) بستگی دارد.
جدول محدوده نرمال بیلی روبین بر اساس سن نوزاد
لازم به ذکر است که این مقادیر تقریبی هستند و پزشک متخصص با توجه به شرایط خاص هر نوزاد، تصمیم‌گیری می‌کند. نوزادان نارس معمولاً آستانه پایین‌تری برای شروع درمان دارند. جدول زیر بر اساس دانشنامه HexaHealth تهیه شده است.
|
سن نوزاد |
محدوده نرمال بیلی روبین (میلی‌گرم/دسی‌لیتر) |
| کمتر از ۲۴ ساعت |
کمتر از ۸ |
|
۲۴-۴۸ ساعت |
کمتر از ۱۲ |
| ۴۸-۷۲ ساعت |
کمتر از ۱۵ |
|
۷۲-۹۶ ساعت |
کمتر از ۱۸ |
| بیشتر از ۹۶ ساعت |
کمتر از ۲۰ (در نوزادان رسیده) |
عوامل مؤثر بر سطح بیلی‌روبین نوزاد
عوامل متعددی می‌توانند بر میزان بیلی روبین نوزاد تأثیر بگذارند:
- سن بارداری: نوزادان نارس در معرض خطر بیشتری برای افزایش بیلی‌روبین و خروج از رنج نرمال بیلی روبین در نوزادان هستند.
- تغذیه: تغذیه ناکافی یا کم‌آبی می‌تواند باعث افزایش بیلی‌روبین شود.
- ناسازگاری گروه خونی: تفاوت گروه خونی مادر و نوزاد می‌تواند باعث تخریب بیشتر گلبول‌های قرمز شود.
- کبودی و هماتوم: آسیب‌های حین زایمان می‌تواند منجر به افزایش تجزیه گلبول‌های قرمز شود.
- عفونت‌های مادرزادی: برخی عفونت‌ها می‌توانند سطح بیلی‌روبین را افزایش دهند.
- عوامل ژنتیکی: برخی اختلالات ژنتیکی مانند سندرم ژیلبرت یا کریگلر-نجار.
مادری از تجربه خود می‌گوید: پسرم در روز سوم تولد دچار زردی شد. سطح بیلی روبین او به ۱۶.۵ رسیده بود. پزشک توصیه کرد که فتوتراپی در منزل انجام دهیم. با اجاره دستگاه زردی نوزاد از وب سایت دکترحاضر و انجام فتوتراپی به مدت ۴۸ ساعت، سطح بیلی‌روبین پسرم به محدوده طبیعی بازگشت.
روش‌های تشخیص و اندازه‌گیری بیلی‌روبین
با اطلاع از رنج نرمال بیلی روبین در نوزادان و تشخیص و اندازه‌گیری دقیق سطح بیلی روبین نوزاد برای تصمیم‌گیری درباره نیاز به درمان ضروری است. روش‌های مختلفی برای آزمایش بیلی روبین نوزاد وجود دارد:
بررسی بالینی
پزشک با فشار انگشت روی پوست نوزاد، زردی را از نظر شدت و گسترش بررسی می‌کند. این روش ساده اما غیردقیق است و نیاز به تأیید با روش‌های دقیق‌تر دارد.
بیلی‌روبین‌متری پوستی (ترانس‌کوتانئوس)
این روش غیرتهاجمی با استفاده از دستگاهی که روی پوست نوزاد قرار می‌گیرد، سطح بیلی روبین نوزاد را تخمین می‌زند. این روش سریع و بدون درد است، اما برای تأیید نتایج، معمولاً آزمایش خون نیز ضروری است.
آزمایش خون (بیلی‌روبین سرمی)
دقیق‌ترین روش برای اندازه‌گیری بیلی روبین نوزاد، آزمایش خون است. این آزمایش می‌تواند سطح بیلی‌روبین مستقیم و غیرمستقیم را مشخص کند. در موارد زردی شدید یا زردی زودرس (کمتر از ۲۴ ساعت پس از تولد)، این آزمایش حتماً باید انجام شود.
علائم هشداردهنده بیلی‌روبین بالا و خطرناک
خروج نوزاد از رنج نرمال بیلی روبین در نوزادان می‌تواند علائم هشداردهنده‌ای داشته باشد که والدین باید از آن‌ها آگاه باشند:
- زردی پیشرونده که از سر به سمت پایین بدن گسترش می‌یابد
- خواب‌آلودگی شدید و بی‌حالی
- مشکل در بیدار شدن نوزاد برای تغذیه
- کاهش تعداد دفعات تغذیه
- کاهش تعداد دفعات ادرار یا مدفوع
- گریه با صدای غیرطبیعی و زیر
- قوس زدن پشت یا حرکات غیرطبیعی
- تب یا کاهش دمای بدن
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید فوراً با پزشک تماس گرفته شود، زیرا بیلی‌روبین بالا می‌تواند باعث آسیب مغزی (کرن ایکتروس) شود.
روش‌های کاهش بیلی‌روبین و درمان زردی نوزاد
روش‌های مختلفی برای کاهش سطح بیلی روبین نوزاد و درمان زردی نوزاد وجود دارد:
تغذیه مکرر با شیر مادر
تغذیه مکرر (۸-۱۲ بار در روز) با شیر مادر به دفع بیلی‌روبین از طریق مدفوع کمک می‌کند و خطر کم‌آبی را کاهش می‌دهد.
نور خورشید غیرمستقیم
قرار دادن نوزاد در معرض نور غیرمستقیم خورشید (نه از پشت شیشه و بدون قرار گرفتن در معرض اشعه مستقیم) می‌تواند به کاهش جزئی بیلی‌روبین کمک کند. البته این روش نباید جایگزین درمان پزشکی شود.
فتوتراپی (نوردرمانی)
مؤثرترین روش برای درمان زردی و کاهش سطح بیلی روبین نوزاد، فتوتراپی است. در این روش، نوزاد در معرض نور آبی با طول موج خاص قرار می‌گیرد که باعث تجزیه بیلی‌روبین و دفع آن می‌شود. فتوتراپی می‌تواند در بیمارستان یا با اجاره دستگاه زردی نوزاد در منزل انجام شود.
تعویض خون
در موارد بسیار شدید که سطح بیلی روبین نوزاد، به سرعت افزایش می‌یابد یا به حد خطرناکی می‌رسد، ممکن است نیاز به تعویض خون باشد. این روش در بیمارستان و تحت نظر متخصص انجام می‌شود.
خدمات اجاره دستگاه فتوتراپی برای کنترل بیلی‌روبین در منزل
امروزه با پیشرفت تکنولوژی، امکان انجام فتوتراپی در منزل برای نوزادانی که زردی متوسط دارند، فراهم شده است. اجاره دستگاه زردی نوزاد مزایای زیادی دارد:
- راحتی بیشتر برای نوزاد و والدین
- کاهش استرس ناشی از بستری در بیمارستان
- امکان تغذیه مداوم با شیر مادر
- کاهش هزینه‌های درمانی نسبت به بستری در بیمارستان
- کاهش خطر عفونت‌های بیمارستانی
خدمات تخصصی اجاره دستگاه زردی برای مشتریان
مرکز تخصصی دکترحاضر با ارائه خدمات اجاره دستگاه فتوتراپی استاندارد، مشاوره تخصصی و خدمات پرستاری در منزل، به والدین نوزادان کمک می‌کند تا روند درمان زردی نوزاد خود را با آرامش و اطمینان پیگیری کنند. یکی از مراجعین ما تعریف می‌کند: دختر من در روز پنجم تولد همچنان سطح بیلی‌روبین بالایی داشت. پزشک گفت که می‌توانیم فتوتراپی را در منزل ادامه دهیم. دستگاه فتوتراپی را از دکترحاضر اجاره کردیم و پرستار مرکز نحوه استفاده صحیح از آن را به ما آموزش داد. در طول مدت درمان، با هر سوالی که داشتیم، تیم پشتیبانی پاسخگو بودند.
سوالات متداول
چه زمانی بیلی‌روبین نیاز به درمان فوری دارد؟
زمانی که سطح بیلی روبین نوزاد از حد معینی بالاتر رود، نیاز به درمان فوری وجود دارد. این حد بسته به سن نوزاد (به ساعت)، سن بارداری، و وجود عوامل خطر متفاوت است. به طور کلی:
- در نوزادان کمتر از ۲۴ ساعت: هر میزان زردی قابل مشاهده نیاز به بررسی فوری دارد
- در نوزادان ترم سالم: معمولاً سطح بیلی‌روبین بالای ۲۰ نیازمند درمان فوری است
- در نوزادان با عوامل خطر (مانند نارسی، همولیز، کم‌آبی): آستانه پایین‌تر است
آیا افزایش بیلی‌روبین بعد از ترخیص نوزاد طبیعی است؟
بله، افزایش سطح بیلی روبین نوزاد پس از ترخیص می‌تواند طبیعی باشد، زیرا سطح بیلی‌روبین معمولاً ۳-۵ روز پس از تولد به اوج خود می‌رسد. با این حال، پیگیری منظم و معاینه توسط پزشک ضروری است، به ویژه اگر زردی شدیدتر شود، نوزاد مشکل تغذیه داشته باشد یا علائم هشداردهنده بروز کند.
آیا تغذیه با شیر مادر باعث افزایش بیلی‌روبین می‌شود؟
دو نوع زردی مرتبط با شیر مادر وجود دارد:
۱. زردی مرتبط با تغذیه ناکافی با شیر مادر: در روزهای اول تولد، اگر نوزاد شیر کافی دریافت نکند، دفع مدفوع کاهش یافته و بیلی‌روبین بیشتری جذب می‌شود.
۲. زردی شیر مادر: این نوع نادرتر است و در هفته دوم شروع می‌شود و ممکن است تا ۳-۱۲ هفته ادامه یابد. در این حالت، موادی در شیر مادر وجود دارد که مانع پردازش بیلی‌روبین در کبد نوزاد می‌شود.
در هر دو مورد، ادامه تغذیه با شیر مادر با مشورت پزشک توصیه می‌شود.
زردی نوزادی در اکثر موارد خود به خود بهبود می‌یابد. پیگیری منظم سطح بیلی روبین نوزاد و مراجعه به موقع به پزشک برای جلوگیری از عوارض احتمالی بسیار مهم است.
به عنوان یک قاعده کلی:
- هر نوزادی که زردی قابل مشاهده در ۲۴ ساعت اول تولد دارد، باید فوراً ارزیابی شود.
- همه نوزادان باید در ۳-۵ روز اول بعد از تولد برای بررسی زردی معاینه شوند.
- در صورت بروز علائم هشداردهنده، باید فوراً با پزشک تماس گرفته شود.
مرکز تخصصی دکترحاضر با ارائه خدمات مشاوره، اجاره دستگاه زردی نوزاد و خدمات پرستاری در منزل، در کنار شما و نوزادتان است.
آدرس: تهران، نارمک- چهار راه تلفنخانه- جنب داروخانه- پلاک 252 شماره تماس: ۰۹۱۲۹۳۳۳۱۳۴– ۰۲۱۷۷۹۵۸۳۴۷
لطفاً نظرات و تجربیات خودتان را در مورد رنج نرمال بیلی روبین در نوزادان و روش‌های مقابله با زردی نوزاد در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.