اهمیت تکنیک صحیح تزریق انسولین
دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با آن زندگی می‌کنند. برای بسیاری از این بیماران، تزریق انسولین بخش جدایی‌ناپذیر از مدیریت روزانه بیماری‌شان محسوب می‌شود. اما آیا می‌دانستید که نحوه تزریق انسولین می‌تواند تأثیر مستقیمی بر کنترل قند خون و کیفیت زندگی شما داشته باشد؟
تکنیک صحیح تزریق انسولین نه تنها باعث جذب بهتر دارو می‌شود، بلکه درد و ناراحتی را نیز به حداقل می‌رساند. در این مقاله، قصد داریم تا با زبانی ساده و قابل فهم، تمام آنچه که برای تزریق ایمن و مؤثر انسولین نیاز دارید را با شما در میان بگذاریم.
برای دریافت خدمات پرستاری منزل و پانسمان در منزل، می‌توانید با شماره‌های ۰۹۱۲۹۳۳۳۱۳۴ یا ۰۲۱۷۷۹۵۸۳۴۷ تماس بگیرید. آدرس ما: تهران، نارمک- چهار راه تلفنخانه- جنب داروخانه- پلاک ۲۵۲
انواع انسولین و تفاوت‌های آنها
درک انواع مختلف انسولین و زمان‌بندی عمل آنها، اولین قدم در آموزش تزریق انسولین در منزل است. هر نوع انسولین ویژگی‌های خاص خود را دارد:
انسولین سریع‌الاثر
این نوع انسولین در عرض ۱۰ تا ۱۵ دقیقه شروع به کار می‌کند و معمولاً قبل از وعده‌های غذایی تزریق می‌شود. مدت اثر آن ۳ تا ۴ ساعت است.
انسولین کوتاه‌اثر
با تأخیر ۳۰ دقیقه‌ای شروع به کار می‌کند و اثر آن ۵ تا ۸ ساعت ادامه دارد. این نوع نیز معمولاً قبل از غذا تزریق می‌شود.
انسولین متوسط‌اثر
شروع اثر آن ۱ تا ۳ ساعت طول می‌کشد و تا ۱۲ تا ۱۶ ساعت ادامه دارد. معمولاً دو بار در روز تزریق می‌شود.
انسولین طولانی‌اثر
این نوع انسولین پس از ۱ تا ۲ ساعت شروع به کار می‌کند و تا ۲۴ ساعت یا حتی بیشتر اثر دارد. روزانه یک بار تزریق می‌شود.
انسولین‌های ترکیبی
ترکیبی از انسولین‌های سریع‌الاثر و متوسط‌اثر هستند که پوشش کاملی از نیازهای روزانه بدن فراهم می‌کنند.
ابزارهای تزریق انسولین
انتخاب صحیح ابزار تزریق، یکی از مهم‌ترین عوامل در روش‌های جدید تزریق انسولین محسوب می‌شود:
سرنگ انسولین
سرنگ‌های انسولین به دلیل قیمت مناسب و دسترسی آسان، هنوز هم محبوب هستند. این سرنگ‌ها در اندازه‌های مختلف ۳۰، ۵۰ و ۱۰۰ واحد موجود هستند.
قلم انسولین
قلم انسولین راحتی بیشتری در استفاده دارد و دقت بالاتری در تزریق دوز مورد نظر فراهم می‌کند. این ابزار برای افرادی که چندین بار در روز نیاز به تزریق دارند، گزینه مناسبی است.
پمپ انسولین
پمپ انسولین دستگاهی است که به طور مداوم انسولین را تزریق می‌کند. برای بیمارانی که کنترل دقیق‌تری بر قند خون نیاز دارند، توصیه می‌شود.
آماده‌سازی برای تزریق انسولین
قبل از شروع تزریق، رعایت نکات زیر ضروری است:
- شستن دست‌ها: همیشه دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید و کاملاً خشک کنید.
- بررسی انسولین: تاریخ انقضا و شفافیت انسولین را چک کنید. اگر انسولین تیره یا دارای ذرات معلق است، استفاده نکنید.
- آماده کردن محل تزریق: محل تزریق را با الکل پاک کنید و خشک شدن آن را منتظر بمانید.
- تهیه وسایل: سرنگ یا قلم انسولین، سوزن، الکل و پنبه را آماده کنید.
محل‌های مناسب تزریق انسولین
محل تزریق انسولین تأثیر مستقیمی بر سرعت جذب دارو دارد. در ادامه محل‌های مختلف و ویژگی‌های هر کدام را بررسی می‌کنیم:
| محل تزریق | سرعت جذب | مزایا | نکات مهم |
| شکم | سریع | جذب یکنواخت | ۴ انگشت فاصله از ناف |
| ران | متوسط | مناسب تزریق خودی | قسمت بیرونی و جلویی |
| بازو | متوسط | راحتی دسترسی | ۴ انگشت از شانه و آرنج |
| باسن | کند | جذب طولانی | مناسب انسولین طولانی‌اثر |
شکم سریع‌ترین محل جذب انسولین محسوب می‌شود. تزریق در فاصله ۴ انگشت از دو طرف ناف انجام شود. از تزریق در بالا و پایین ناف خودداری کنید.
ران
قسمت بیرونی و جلویی ران، محل مناسبی برای تزریق است. تصور کنید دست خود را در جیب شلوار گذاشته‌اید، همان ناحیه مناسب تزریق است.
بازو
در فاصله ۴ انگشت از شانه و ۴ انگشت از آرنج، بر روی برآمدگی عضله بازو تزریق کنید.
باسن
قسمت بیرونی بالایی باسن، محل مناسبی برای تزریق انسولین طولانی‌اثر است.
تکنیک صحیح تزریق انسولین با سرنگ (گام به گام)
گام اول: آماده‌سازی
دست‌هایتان را بشویید
انسولین را از یخچال خارج کرده و دمای آن را به دمای اتاق برسانید
سرنگ و سوزن را آماده کنید
گام دوم: کشیدن انسولین
درپوش ویال انسولین را پاک کنید
مقداری هوا به سرنگ بکشید (معادل دوز انسولین)
هوا را به داخل ویال تزریق کنید
ویال را وارونه کرده و دوز مورد نظر را بکشید
گام سوم: تزریق
محل تزریق را انتخاب کنید
پوست را بین شست و اشاره نیشگون بگیرید
سوزن را با زاویه ۹۰ درجه وارد کنید
به آرامی پیستون را فشار دهید
چند ثانیه صبر کنید و سپس سوزن را خارج کنید
گام چهارم: مراقبت پس از تزریق
محل تزریق را با پنبه آلود به الکل پاک کنید
سوزن را در ظرف مخصوص دفع کنید
زمان و محل تزریق را یادداشت کنید
آموزش استفاده از قلم انسولین (گام به گام)
استفاده از قلم انسولین راحت‌تر و دقیق‌تر از سرنگ است:
مرحله اول: آماده‌سازی قلم
سوزن جدید را به قلم وصل کنید
درپوش بیرونی و داخلی سوزن را بردارید
تست ایمنی انجام دهید (۲ واحد تزریق کنید)
مرحله دوم: تنظیم دوز
دوز مورد نظر را روی قلم تنظیم کنید
اطمینان حاصل کنید که عدد صحیح نمایش داده شده است
مرحله سوم: تزریق
محل تزریق را انتخاب کنید
پوست را نیشگون بگیرید
قلم را عمود بر پوست قرار دهید
دکمه تزریق را تا انتها فشار دهید
۱۰ ثانیه صبر کنید و سپس قلم را خارج کنید
برای مشاوره تخصصی در مورد انتخاب بهترین روش تزریق، با کارشناسان وب سایت دکترحاضر تماس بگیرید.
چرخش محل تزریق: چرا و چگونه؟
یکی از مهم‌ترین نکات در تزریق انسولین، چرخش منظم محل‌های تزریق است. تزریق مکرر در یک محل می‌تواند باعث مشکلاتی شود:
مشکلات ناشی از عدم چرخش:
لیپوهیپرتروفی Lipohypertrophy(بزرگ شدن بافت چربی)
کاهش سرعت جذب انسولین
نوسانات قند خون
درد و ناراحتی
اصول صحیح چرخش:
1. تقسیم‌بندی مناطق: هر ناحیه را به ۴ قسمت تقسیم کنید
2. فاصله مناسب: حداقل ۱-۲ سانتیمتر فاصله بین نقاط تزریق
3. استفاده هفتگی: از یک ناحیه به مدت یک هفته استفاده کنید
4. ثبت محل‌ها: یادداشت کنید که کدام محل را کی استفاده کرده‌اید
نگهداری صحیح انسولین
نگهداری مناسب انسولین برای حفظ اثربخشی آن حیاتی است:
قبل از باز کردن:
در یخچال (۲-۸ درجه سانتیگراد) نگهداری کنید
از یخ زدن جلوگیری کنید
در جای تاریک قرار دهید
تاریخ انقضا را چک کنید
پس از باز کردن:
در دمای اتاق (زیر ۳۰ درجه) نگهداری کنید
از تماس با نور مستقیم خورشید جلوگیری کنید
حداکثر ۲۸ روز قابل استفاده است
تاریخ بازشدن را یادداشت کنید
مشکلات شایع در تزریق انسولین و راه‌حل‌ها
درد در محل تزریق
از سوزن نازک‌تر استفاده کنید
انسولین را به دمای اتاق برسانید
محل تزریق را تغییر دهید
تکنیک تزریق را بهبود بخشید
خونریزی کوچک
محل را با پنبه فشار دهید
نگران نباشید، طبیعی است
از تزریق در رگ‌های ظاهری خودداری کنید
نشت انسولین
مطمئن شوید که سوزن کاملاً وارد شده است
پس از تزریق، ۱۰ ثانیه صبر کنید
زاویه تزریق را اصلاح کنید
کبودی
از فشار زیاد هنگام تزریق خودداری کنید
محل تزریق را تغییر دهید
تکنیک نیشگون گرفتن پوست را بهبود بخشید
سوالات متداول
چه زمانی باید انسولین تزریق کنم؟
زمان تزریق انسولین بستگی به نوع انسولین و دستور پزشک دارد. انسولین‌های سریع‌الاثر معمولاً قبل از غذا، انسولین‌های طولانی‌اثر در زمان‌های ثابت روز تزریق می‌شوند.
آیا تزریق انسولین دردناک است؟
با رعایت تکنیک‌های صحیح، تزریق انسولین درد کمی دارد. استفاده از سوزن‌های نازک و تزریق در دمای اتاق، درد را کاهش می‌دهد.
چگونه ترس از تزریق را کاهش دهم؟
شروع با تمرین روی پرتقال یا بالش
تکنیک‌های تنفس آرام‌بخش
درخواست کمک از اعضای خانواده
مشورت با پزشک برای تجویز انسولین‌های راحت‌تر
چند بار می‌توانم از سوزن استفاده کنم؟
بهتر است از هر سوزن فقط یک بار استفاده کنید. در صورت لزوم و به دلیل مسائل اقتصادی، حداکثر ۴ بار قابل استفاده است، اما کیفیت تزریق کاهش می‌یابد.
اگر دوز انسولین را فراموش کنم چه کار کنم؟
به محض یادآوری، دوز را تزریق کنید. اگر زمان دوز بعدی نزدیک است، دوز فراموش شده را رها کنید و طبق برنامه ادامه دهید. هیچ‌گاه دوز مضاعف تزریق نکنید.
نتیجه‌گیری: نقش مهم تزریق صحیح انسولین در کنترل دیابت
تزریق صحیح انسولین، پایه و اساس موفقیت در مدیریت دیابت محسوب می‌شود. این فرایند که در ابتدا پیچیده به نظر می‌رسد، با تمرین و رعایت اصول علمی، به بخش طبیعی از زندگی روزانه تبدیل می‌شود.
یادمان باشد که هر بیمار منحصر به فرد است و آنچه برای یک نفر مناسب است، لزوماً برای دیگری کارآمد نخواهد بود. همکاری نزدیک با تیم درمانی، آموزش مداوم و صبر در یادگیری، کلیدهای موفقیت در این مسیر هستند.
اگر در هر مرحله‌ای احساس عدم اطمینان کردید یا با مشکلی مواجه شدید، از درخواست کمک دریغ نکنید. تیم متخصص ما در دکترحاضر آماده ارائه خدمات تزریقات در منزل و مشاوره تخصصی است.
برای مشاوره رایگان درباره تزریق انسولین و دریافت خدمات پرستاری در منزل، با کارشناسان ما به شماره‌های ۰۹۱۲۹۳۳۳۱۳۴ یا ۰۲۱۷۷۹۵۸۳۴۷ تماس بگیرید.